اخبار
به سلامت جستن از وادی خطر
نوشتن درباره تاریخ اسلام به‌خصوص با محوریت ائمه و اهل‌بیت گرامی ایشان، باوجود داشتن پاره‌ای جذابیت‌ها، از مشکلات خاصی نیز برخوردار است. به‌خصوص وقتی پای نحوه شخصیت‌پردازی به میان می‌آید و یا نویسنده سعی می‌کند از تخیل خود، برای هرچه بارورتر کردن داستان استفاده کند. به این ترتیب نوشتن چنین داستانی بدل می‌شود به راه رفتن روی لبه‌ی باریک و تیزی که هر آن امکان لغزیدن از روی آن وجود دارد و در صورت عدم توجه می‌تواند به حاشیه هایی منجر شود که کل کار نویسنده را نیز زیر سؤال ببرد.
سید علی شجاعی در رمان «حاء.سین.نون» به روایت یازده سال آخر زندگی امام حسن مجتبی (ع) که دربرگیرنده ایام صلح و سپس شهادت ایشان است پرداخته. بعد از اشاره به نام‌گذاری زیبا و خلاقانه این رمان که با توجه به دستمایه آن، شأن نزولی روشن دارد؛ مهم‌ترین ویژگی این اثر به‌سلامت جستن از روی همان لبه‌تیزی است که در ابتدای این نوشته بدان اشاره شد.
به‌خصوص اگر توجه داشته باشیم که دستمایه رمان درباره یکی از پیچیده‌ترین موضوعات تاریخ اسلام است که با توجه به شرایط خطیر امام حسن مجتبی (ع) و محتوای صلح ایشان با یکی از بدنام‌ترین غاصبان خلافت (یعنی معاویه) با تحلیل‌های گوناگون و تشتت آراء و اظهارنظرهای متقابل و متناقض، همراه بوده که همه این‌ها بر حساسیت بیشتر این دستمایه برای نوشتن رمان، آن‌هم رمانی که تخیل نویسنده بخش قابل‌توجهی از آن را تشکیل می‌دهد، افزوده است.
در چنین شرایطی کاملاً پیداست که اوضاع‌واحوال بسیار مستعد آن بوده که نویسنده در گرداب این حواشی دچار شود، که خوشبختانه این‌گونه نشده است. چنین توفیقی بیش از هر چیز حاصل بررسی و تحقیق در خور اعتنای نویسنده در زمینه‌ی مضمون تاریخی رمان بوده است، درواقع شجاعی با اشراف قابل قبولی نسبت به جزئیات تاریخی این دوره به نوشتن این رمان پرداخته و اگر به‌ضرورت مدیوم رمان و برای غنای ادبی آن از تخیل خود بهره گرفته و چیزی بر آن افزوده و یا کم کرده، بر اصل ماجرا که نسبت به آن حساسیت‌های بسیاری وجود دارد، خدشه‌ای وارد نشده.
در همین راستا باید استفاده هوشمندانه نویسنده از زاویه دید اول‌شخص برای این رمان اشاره کرد. به‌خصوص اینکه ایده مرکزی رمان حکایت صلح امام است که علاوه بر دیدگاه‌های متفاوت، جنبه‌های مبهم نیز کم ندارد. بنابراین استفاده از راوی دانای کل می‌توانست برای این رمان و این موضوع نوعی نقض غرض باشد؛ نویسنده با آگاهی از این مهم از راوی اول‌شخص استفاده کرده تمهیدی که هم امکان روایت ماجرا از طریق راوی‌های متعدد را به وجود آورده که تفاوت نگاهشان به ماجرا هم جنبه‌های مختلف داستان را بازگشایی می‌کند و هم حال و هوای متناقض نمای برداشت‌های دیگران از این اتفاق را به‌خوبی به خواننده منتقل می‌کند.
نثر رمان منسجم و پیراسته است و زبان روایت فاخر سید علی شجاعی در «حاء.سین.نون» توفیق آن را یافته که از معدود رمان‌های تاریخی و مذهبی و موفق سال‌های اخیر را در برابر مخاطبان قرار دهد که هم علاقه‌مندان روایت‌های مذهبی را جذب می‌کند و هم علاقه‌مندان جدی رمان فارسی را. گفتنی ست این رمان در بیست و پنجمین دوره جایزه کتاب فصل به‌عنوان اثر برگزیده در حوزه رمان انتخاب‌شده.
http://alef.ir/vdcdf90xnyt0sk6.2a2y.html?236519