اخبار
نویسنده کتاب «دالی‌هایِ دل»: جریان نقد در ایران افول کرده است
تیر
تهران- ایرنا- نویسنده کتاب «دالی‌هایِ دل» با بیان اینکه ضعیف شدن جریان نقد در ایران با مجموعه‌ای از عوامل مرتبط است، گفت: نگاه‌های حاکمیتی و سیاستگذاری به شکلی نبود که این رویکرد گسترش پیدا کند، همچنین به دیدگاه مثبت فضای شعرا و نویسندگان در نقد نیاز داریم.
محمد آقاسی درباره پراکنده نوشت‌هایی که در مجموعه دالی‌هایِ دل از او منتشر شده است، به خبرنگار کتاب ایرنا گفت: هیچ ادعایی در قالب‌های شعری این مجموعه ندارم، آثاری منظوم و بیشتر در قالب‌های جدید مانند شعر نو و سپید هستند. محمدمهدی سیار شعرها را دید و پیشنهاد انتشار آنها را داد. مجموعه را به انتشارات نیستان سپردم و در نهایت منتشر شد.
این شاعر درباره چرایی نام‌گذاری این مجموعه توضیح داد: اسم این مجموعه را پراکنده نوشت گذاشتم زیرا از حدود یک دهه پیش لابه‌لای نوشته‌های من حس‌ها و حالت‌هایی بود، آنها را به کلماتی تبدیل کردم که شاید شبیه به شعر باشد. مدتی تعدادی از این آثار را در وبلاگ شخصی به نام چهارسوق منتشر کرده بودم، این وبلاگ بیشتر روزنوشت بود. حدود یک سوم آثار این کتاب آنجا منتشر شده اما دو سوم کتاب در درون کتاب قرار گرفته است.
نویسنده کتاب دل به عشقت مبتلا شد، با اشاره به تحصیلات جامعه‌شناختی و تاثیر آن بر آثارش بیان کرد: پراکنده نوشت‌های دالی‌هایِ دل، بیشتر در قالب احساسی نوشته شده است، اما من جامعه‌شناس هستم و به طور طبیعی اتفاق‌های اجتماعی روی من تاثیر گذاشته است. اگر کسی بخواهد ظاهر این کتاب را مطالعه کند، بیشتر فضای احساسات غلبه دارد.
گاهی نقدها رنگ و بوی سیاسی پیدا می‌کند
آقاسی در توضیح چرایی پشت جلد این مجموعه که به شکل کاملا سفید منتشر شده است، گفت: پشت جلد، سفید منتشر شد، به این دلیل که ادعایی درباره کتاب شعر بودن این مجموعه نداشتم. بر این باور هستم که این کتاب را باید افرادی بخوانند و با آن ارتباط برقرار کنند. پس از آن درباره کتاب نظر دهند، در نتیجه تمایل داشتم که کتاب سربسته بماند و ناشر هم از این پیشنهاد پیروی کرد؛ در نتیجه یک رویِ کتاب سر بسته منتشر شد. یعنی یک فرد باید از راه همین دالی‌های دل برسد به محتوای کتاب و گرنه از خواندن جلد و ورق زدن کتاب به جایی نمی‌رسد.
تک مضراب‌هایی از نقد باقی مانده در سال‌های اخیر مشاهده شده است
نویسسنده کتاب هتروتوپیای ایرانی با تاکید بر اینکه نه فقط در حوزه شعر بلکه در حوزه ادبیات با افول نقد مواجه هستیم، بیان کرد: دو خاطره که یکی جدید و دیگری قدیمی است در این باره در ذهن من بر جای مانده است. به یاد دارم در گروهی که جامعه‌شناسان عضو آن بودند کتابی بارگذاری شد. دوستان از روی جلد کتاب شروع به نقد آن کردند و من گفتم که این کتاب هنوز به بازار نیامده، من در کتاب مقاله دارم و از آن با خبر هستم؛ در نتیجه این نقدها درست نیست.
او ادامه داد: اخیرا سریالی در شبکه‌های نمایش خانگی آمده است، متوجه شدم از روی پوستر، این سریال را نقد می‌کنند. حتی برخی اقدام به مشابهت‌یابی با فیلم‌های خارجی کردند؛ اما باید توجه داشت که این روش نقد نیست و نمی‌توانیم نقد را اینگونه پیش ببریم. نقد گاهی خواندن چندباره یک کتاب و حتی شعر است.
به گفته این شاعر گاهی فردی فقط به این دلیل که دیگری را دوست ندارد، او را نقد می‌کند. حتی گاهی نقدها مقداری رنگ و بوی سیاسی پیدا می‌کند و منفعت فرد منتقد مطرح است. جریان نقد در ایران به طور طبیعی افول پیدا کرده است، البته تک مضراب‌هایی از نقد باقی مانده در سال‌های اخیر مشاهده شده است. نبود نقد مطرح نیست، اما فضای انتقادی مانند قبل را نداریم.
در این روزها تمایل و طلب نقد هم کم شده است
آقاسی با اشاره به تاثیر نقد به روند فعالیت شاعران و نویسندگان، بیان کرد: هر زمانی که نقد کردن اهمیت پیدا کند، جنس قلابی در بازار به راحتی خرید و فروش نخواهدشد. اما این روزها به این دلیل که جنس قلابی به راحتی خرید و فروش می‌شود این مشکل ایجاد شده است. ضعیف شدن جریان نقد در ایران با مجموعه‌ای از عوامل مرتبط است. برای مثال نگاه‌های حاکمیتی و سیاستگذاری به شکلی نبود که این رویکرد گسترش پیدا کند، همچنین به دیدگاه مثبت فضای شعرا و نویسندگان در نقد نیاز داریم.
باید افرادی در عرصه نقد فعال باشند که اصول و قواعد نقد را بدانند
این شاعر با تاکید بر لزوم حضور افرادی که کارشان نقد نوشتن و نقادی باشد، ادامه داد: باید افرادی در عرصه نقد فعال باشند که اصول و قواعد نقد را بدانند و نقد بنویسند، اگر این سه محور را در نظر بگیریم شاید بتوانیم به اتمسفر تمایل و طلب نقد برگردیم. این در حالی است که در این روزها تمایل و طلب نقد هم کم شده است. شاید کمتر نویسنده و شاعری حاضر باشد که اثرش نقد شود.
نویسنده کتاب دل به عشقت مبتلا شد، ادامه داد: باید در فضای فرهنگی طلب نقد بشود، زمانی که دانشجو بودیم فضای انتقادی خیلی جدی بود ونویسنده‌ها نگران نقد اثر بودند، اما این روزها نقد خیلی کمرنگ شده است. دانشجویان و مردم دنبال این نیستند که موضوعی نقد شود. البته ممکن است مسائل مالی مطرح باشد اما مسائل اجتماعی و حاکمیتی نیز مطرح است.
منبع: ایرنا