مسیر مشایه

«مسیر مشایه» عنوان سفرنامه خانم فاطمه پهلوان به عراق در ایام اربعین حسینی سال ۱۴۴۴ هجری قمری است. پهلوان این سفرنامه را در حالی تالیف کرده است که در سطر به سطر آن اشتیاق، ذوق و سرمستی مولف از این سفر به چشم می‌خورد تا جایی که این حس گاهی راه به سوی اضطراب کج می‌کند.

پهلوان سفرنامه‌اش را از پیش‌تدارکش برای حضور در عتبات آغاز می‌کند. گاهی از وسواس و شوقش برای بستن جهاز سفر روایت کرده و گاه از دلهره‌ای که برای ناکام ماندن در سفر دارد؛ اما در نهایت ماجرا و گزارش او از این سفر از زمان حضورش در مرز ایران و عراق شروع می‌شود.

روایت فاطمه پهلوان از سفر اربعین یک گزارش سریع از آن چیزی است که یک زائر زن در سفر زیارتی اربعین شاهد بوده است، روایتی که سعی کرده در کنار بازخوانی شیفتگی راوی از آنچه به دیدارش شتافته؛ یک تصویرسازی پرجزئیات از مشقات و زیبایی‌های سفر اربعین داشته باشد.

این کتاب از چند منظر برای بازخوانی اجتماعی سفر زیارتی اربعین کتابی در خور اعتنا به شمار می‌رود، نخست انتخاب یک راوی زن برای بازخوانی سفر که سعی کرده نگاهی زنانه به این سفر داشته باشد خاصه اینکه راوی به اذعان خود فردی درونگرا و مشتاق تنهایی در سفری است که ویژگی اصلی آن حضور اجتماعی است.

از سوی دیگر کتاب از نظر جزئی نگری و خلق نگاه و روایت زنانه از سفری که حضور در آن برای زنان با دشواری‌های مضاعفی همراه است، اثری بسیار قابل توجه به شمار می‌رود. پهلوان سعی کرده در روایت خود به اختصار و گاه به کنایه تلخی و شیرینی و دشواری و لذت‌های حضور زنانه در مسیر راهپیمایی اربعین را بازنمایی کند.

«مسیر مشایه» در عین حال اثری است مختصر و از حواشی به دورمانده. اثری که در آن همه اجزای متن در خدمت خط اصلی روایت در آمده است و نویسنده سعی کرده تمامی حواشی، اتفاقات و آنچه برای او رقم می‌خورد از گرسنگی تا تهیه خوراک، از مشکلاتش برای اقامه نماز و گرفتن وضو تا شوقش از دیدار و حضور در عتبات را در خدمت شیفتگی‌اش برای حضور در سفر و روایت توام با آن از این سفر درآورد.

کتاب «مسیر مشایه» اثری است به دور از حوشی متنی. سرراست و شیرین و حتی پرتعلیق که با زیبایی روایتی جذاب از سفری را بازگو می‌کند که حضور در آن برای بسیاری از ایرانیان در سال‌های اخیر یکی از جذاب‌ترین خاطراتشان بوده است.