بخش مهمی از ادبیات مکتوب ایران در سالهای دهه هفتاد و هشتاد را یادداشتها، روزنوشتها و خاطراتی تشکیل میدهد که بازماندگان از مهمترین حادثه ایران در نیم قرن گذشته، یعنی جنگ تحمیلی از این رویداد به ثبت رساندهاند. آنها از زاویه نگاه خود برای ثبت در تاریخ و حافظه جمعی نسلی که پس از آنها در این سرزمین رویش پیدا کرد و رابطهای با آن نبرد و مردانش پیدا نکرد؛ به روایت از افرادی پرداختند که از نوجوان تا جوان تمامی آنچه داشت و نداشت را در طبق اخلاص قرار داد و به دفاع از سرزمین خود پرداخت.
احمد دهقان به عنوان راوی حاضر در سال پایانی جنگ در کتاب «روزهای آخر» خود سعی کرده تا آخرین تصاویر از چنین افرادی را به تصویر بکشد. افرادی که همه زندگی خود را به کناری نهاده و با حضور در جبهه سعی کردند تا بخشی از سدی باشند که در روزها و ماههای پایانی جنگ اجازه ورود بار دیگر دشمن به خاک وطن را نمیداد.
او در مقدمه خود بر این کتاب با اشاره به همین مساله تأکید میکند که این کتاب حاصل خاطرات و یادداشتنویسیهای او از روزمرگیهایش در جبهه است و زمانی آنها را در قالب چنین کتابی مکتوب میکند که هنوز خود را نویسنده نمیدانسته است. او تأکید میکند که داستان افراد حاضر در صفحات این خاطرات که از عمیلات بیتالمقدس ۷ شروع میشود و سرنوشت آنها؛ یکی از شگفتانگیزترین چیزهایی است که در زندگی میتوان از آن سراغ گرفت و البته افسوس خود را از اینکه این متن و سرگذشت نوشتها را کامل ننوشته است، انکار نمیکند.
دهقان اذعان دارد که با وجود اینکه متن این کتاب راویت گاه توام با شیرینی است اما از تلخترین رویدادهای ایران معاصر به شمار میرود. داستان زندگی افرادی که پس از گذشتن از همه مواهب زندگی و ورود به صحنههای نبرد ناگهان خود را در مقابل پدیدهای با عنوان آتشبس و پایان جنگ میبینند و بدون اینکه برنامهای و یا فکری برای این دوران داشته باشند، به میان زندگی شهری پرتاب میشوند و حیران و گاه سرگشته در آن ذوب میشوند.
دهقان تأکید کرده که کتابش سعی کرده بازتابی از آن دوران و زندگی این افراد باشد و روایتی از روزهای پایانی زندگی آنها در نبرد و یا پس از نبرد باشد.
با وجود اینکه نویسنده می گویدکه بازخوانی این متن به او قبولانده که میتواند بخشهای دیگری را نیز به آن اضافه کند، اما به عنوان یک سند تاریخی ترجیح او این بوده که همان متنی که برای نخستین بار در سال ۱۳۷۰ به قالب این کتاب درآمد را حفظ کند و برای نسلهای آتی نگاه دارد.