گزیده طنز شهاب ترشیزی

مجموعه گزیده طنز در زمره آخرین بازمانده‌های قلم و طبع نکته‌سنج مرحوم ابوالفضل زرویی نصرآباد است. مجموعه‌ای که کوشیده با دقیق شدن بر ظرائف و نکات نغز و طنزآمیز شاعران و نویسندگان کهن ایران زمین، ضمن انجام پژوهشی تازه در آثار آنها، نگاهی تخصصی و خاص بر یکی از گونه‌های روایت زبانی آنان داشته باشد. از سوی دیگر این مجموعه در تلاش است تا قدمت و سیره و شیوه طنزپردازی در ادبیات ایران را از دریچه نگاه خود بازخوانی و ثبت کند.

این مجموعه در سال ۱۳۹۵ به کوشش مرحوم زرویی و با پژوهش و همراهی نسیم عرب امیری در دست تالیف و تهیه قرار گرفت و سعی کرد از چند زاویه مقوله طنز نویسی را مورد توجه قرار دهد. نخست سیر روایت طنز و شوخ‌طبعانه در تاریخ ادبیات ایران و در کنار آن بازخوانی سنن و فرهنگ عامه و اندیشه ایرانیان در هر عصر. در کنار این موضوع ایجاد متونی خلاصه و کلاسه شده که محتوای آن به طور معمول برای مخاطبان کم‌حوصله این روزگار مناسب به شمار می‌رود را نیز باید به این موضوعات اضافه کرد.

این مجموعه در مجلد پیش رو به مرور گزیده آثار شهاب ترشیزی پرداخته است. ترشیزی شاعر و هجوپرداز قرن نهم هجری است. او در زمانه‌ای زیست داشته که ایران در اعلاترین دوره ادبی خود از نظر تعدد شعرا و علاقه به شعر و شاعری به سر می‌برده است و جمعی زیاد از مردمان علاقه‌مند به این هنر برای کسب عنوانی در این هنر با هم رقابت داشته‌اند. در این زمانه شهاب ترشیزی خود را در قامت شاعری نکته‌سنج و مضمون‌یاب مطرح می‌کند و بخش زیادی از توان خود را مصروف خلق اشعاری هجو می‌کند. با این همه هجو مورد استفاده وی در این اشعار هجو شخصی و گاه مغرضانه است و می‌توان نگاهی منتقدانه نیز به منش و روش شاعر در خلق آن داشت.

این کتاب در دو فصل تهیه شده است. فصل نخست با عنوان  مقدمه در صفت هجو و احتیاج به آن و فصل دوم با عنوان در مذمت یکی از بخیلان روزگار گردآوری شده است. کتاب همچنین در قالب یک لغت نامه عبارات و اصطلاحات کمتر شناخته شده متن را نیز با معانی و تفاسیری تازه به مخاطب عرضه کرده است.