گاهی اوقات برای زنده ماندن باید مُرد

«انسانِ نویسنده به عنوان یک آفرینشگر، همیشه تنهاست و از همه سو مورد هجوم است.» این عبارات را تنها نمی‌توان در متن نخستین یادداشت‌های نصرالله قادری در ابتدای سال جاری دنبال کرد؛ بلکه روح این کلمات را می‌توان در میان سطور نمایشنامه‌های منتشر شده از وی در تازه‌ترین مجموعه نمایشی‌اش با عنوان «گاهی اوقات برای زنده ماندن باید مُرد» نیز جست که به تازگی از سوی انتشارات کتاب نیستان منتشر شده است.

نمایشنامه‌هایی که در آن به خوبی می‌توان تلاش قادری را برای کشف و شهود در دو بستر قلم زدن و تجربه سبک و سیاق‌های بیانی متفاوت – برای ایجاد ارتباط با مخاطب – و بازروایی مفاهیمی چون آرمان و باور و اعتقادات مذهبی را به بیان‌های متعدد و شیوه های مختلف دید؛ و به همین دلیل شاید بتوان این مجموعه نمایشنامه را بازخوانی غم‌های مکرر قادری در اندیشیدن به آرمان‌های دیروزین و امروزین انسان دانست.

قادری با وجود انتشار بیش از ۱۶ مجموعه از نمایشنامه‌های خود، در این اثر از چند منظر ظاهری و محتوایی سعی در ارائه نوشتاری بدیع به مخاطبانش کرده است، که بدون شک نخستین آن انتخاب عبارت و ادبیاتی متفاوت در معرفی میزانسن‌های نمایشی است که از نخستین سطور هر یک از این آثار سعی در فضاسازی ذهنی در مخاطب برای شناسایی جغرافیای داستان دارد.

قادری با استفاده از عباراتی نه چندان ساده و در عین حال روان و خوش‌خوان و با صلابت، سعی دارد تا فضایی چند پوسته و پر تعلیق و در عین حال جذاب و پر صلابت را برای میزانسن‌های نمایشی خود به تصویر بکشد و شاید به همین دلیل است که عمده توصیفات او از فضای موسیقایی لازم برای اجرای این آثار و یا مقدمات لازم برای صحنه‌آرایی آنها با ادبیاتی منحصر به فرد بیان می‌شود.

از سوی دیگر موضوعات انتخاب شده برای درونمایه هر نمایش از این مجموعه نیز، به خوبی به نمایش باورمندی‌های این نویسنده به بنیان‌های الهی و مقدس آفرینش و حضور انسان در پروسه زیست خاکی‌اش اشاره دارد.

بازتعریف زیبا از فلسفه مرگ و زندگی و ارائه تعابیری متفاوت و تامل‌برانگیز از آنها، در این اثر به خوبی دست یافته است؛ و در کنار آن تعریف او از زیست شرافت‌مندانه انسانی در نمایشنامه «اسفنکس» و در کنار آن بیان زیبا و تامل‌برانگیز او از یک حس ناب انسانی در نمایشنامه «افسانه پدر» نیز از نشانه‌هایی است که او و متون نمایشی‌اش در این اثر را نسبت به سایر آثار هم سنخ در روزگارش خواندنی‌تر می‌کند.

نمایشنامه‌های مجموعه «گاهی اوقات برای زنده ماندن باید مُرد» آثاری برای اجرای صرف و بهره‌مندی مخاطب از فضای حاصل از اجرای آن نیست. متونی است که می‌توان از دل آن به مانیفست فکری قادری که پس از سی سال فعالیت در عرصه نمایش مدون شده دست پیدا کرد. مانیفستی که قرار است به تعریفی الهی و بدیع از انسان در بستر بازنمایی نمایش و برش‌هایی از زندگی وی در طول سال‌های حیاتش نقب بزند.

انتشارات کتاب نیستان همچنین از این قلم پیش از این آثاری چون «ناله‌های عشق»، «آناتومی ساختار درام»، «غم عشق» و « نجواهای دختر ترسا» را منتشر کرده است.