نفر هفتم

ژانرنویسی و گرایش به خلق داستان‌های بلند و کوتاه در قالب و ژانر منحصر به فرد داستانی که تجربه قابل اعتنای ادبی داستان‌نویسان غربی را پشت سر خود دارد، در دو سال گذشته در میان گروهی از نویسندگان ایران از اهمیت قابل اعتنایی برخوردار شده است و آثار ارزشمندی را نیز در این زمینه برای خود به همراه آورده است.

با وجود اینکه فضای ادبیات داستانی آن و انطباق مقدورات آن با فضای ژانرنویسی و نیز تجربه زیسته نویسندگان و مخاطبان ایرانی و نیز باور و تصور فکری مخاطبان ایرانی از رمان و داستان با ژانرنویسی به ویژه ژانرهای پرمخاطب ادبیات داستانی دنیا کاملا منطبق نیست؛ اما تجربه‌های کم‌ و بیش موفقی که در این حوزه طی سال‌های اخیر به بازار کتاب راه پیدا کرده است نوید یک اتفاق تازه در دل جریان داستان‌نویسی معاصر ایران را می‌دهد.

رمان «نفر هفتم» اثر مرسده کسروی را نیز باید در قالب چنین تجربه‌های نویی به شمار آورد، تجربه‌ای بکر و کم‌تجربه شده در داستان‌نویسی معمایی پلیسی ایران. با وجود اینکه در ادبیات داستانی پنجاه سال اخیر ایران به ندرت می‌توان به رمانی کارگاهی و پلیسی برخورد کرد که مقتضیات این ژانر ادبی را کاملاً رعایت کرده باشد؛ اما «نفر هفتم» را می‌توان یک تجربه موفق در این حوزه و یک اتفاق تجربی قابل اعتنا در آن به شمار آورد.

کسروی در این داستان بلند از تکنیک انتخاب چند راوی برای روایت داستانی استفاده کرده است و با ثابت نگاه داشتن لوکیشن و فضای روایت، از هر کدام از راوَیان می‌خواهد که خود یک روایت از داستانی که کتاب به دنبال بازگویی وکشف گره‌های آن است باز گو کنند و در این بیان است که مختصات مکانی و بیانی تازه‌ و قابل اعتنایی در داستان ظهور و بروز پیدا می‌کند.

ماجرای این داستان از کشف یک جسد در ساحلی در شهرستان بندرانزلی شروع می‌َشود و شخصیت‌هایی که می‌توانند بازگشای راز حضور این جسد در ساحل باشند. یک بازجوی آگاهی که نویسنده تمایلی نیز به معرفی او ندارد در لوکیشن اتاق بازجویی از شاهدان و مطلعان درباره این قتل و مقتولش سوال و جواب می‌کند و در این سوال و جواب است که هر یکی از این شخصیت‌ها با زبانی خاص و از زاویه دید خود به بازگویی داستانی آنچه بر مقتول رفته و یا می‌تواند رفته باشد می‌پردازند.

تکنیک استفاده از چند زبان روایی برای بازگشایی گره‌های داستانی و سفر به دل شخصیت‌های قصه و تمرکز بر روابط انسانی؛ در زمره مهم‌ترین موضوعاتی است که این داستان بلند را به اثری شیرین و جذاب و در عین حال پرکشش و تعلیق برای ادامه دادن تا انتها مبدل کرده است.