سلطان دلیر

فلسفه و اندیشه در شرق به ویژه در آیین و باور کشورهای چین و ژاپن بر مبنای گذر انسان از جسم و رسیدن به حقیقت که از آن به روح آدمی تعبیر می‌شود پایه‌ریزی شده است. مکاتب فکری و حتی باورهای مذهبی در این اندیشه دیرپای بشری بر این باور قرار گرفته است که انسان با تمرین و ممارست می‌تواند از حجاب جسمانی خود عبور کرده و حقیقت زندگی را که همانا زیستن با روح خود و کشف توانایی‌های خارق‌العاده آن است را حس کرده و با آن مسیر حیات خود را ادامه دهد.

ممارست، تمرین‌های سخت جسمی برای تمرکز و رها شدن از قالب و حجاب جسمانی در کنار اندیشیدن به باور‌هایی از این دست در میان بسیاری از مردم این منطقه و فلاسفه بر همین اساس شکل گرفته است و ترویج آنها نیز در داستان و شعر و موسیقی و نقاشی و سایر هنرهای آنها بر پایه اعتقاد دیرپایشان به چنین اندیشه‌ای صورت می‌پذیرد.

کتاب «سلطان دلیر» نوشته «یوشیماسا سجیما» نویسنده ژاپنی که با ترجمه محمد هدایی از سوی انتشارات کتاب نیستان منتشر شده است را می‌توان نمونه‌ای قابل تامل از تبدیل چنین اندیشه‌ای به حکایت‌های داستانی آن هم برای گروه سنی کودک و نوجوان پنداشت.

«سلطان دلیر» روایتی است از زندگی پادشاهی که به قول قصه دیگر هیچ کشور و قلمرویی در پیرامون خود برای فتح نمی‌بیند و به عبارت دیگر بهانه‌ای برای جنگیدن و خونریزی در میان انسان‌ها پیدا نمی‌کند. او در چنین موضعی از قدرت ناگهان احساس می‌کند که خود و تمامی مردمان سرزمینش به شکلی عجیب قادر به داشتن حس رضایتمندی و شادی نیستند و روحی خاکستری شکل بر سرزمینش سایه انداخته است. در چنین موقعیتی است که سلطان به واسطه یک دختربچه که می‌توان آن را نمادی از اندیشه حاکم بر فلسفه ژاپنی دانست، با مفهومی تازه مواجه می‌شود. او صاحب کیسه‌ای بذر می‌شود و تمام زمستان پیش روی خود را با کار به روی زمین زیر پای خود و مهیا کردنش برای رویش بذرها می‌گذراند و در بهار، وقتی تمامی بذرها به بار می‌نشیند و او زیبایی و سبزی آن را به چشم می‌بیند، متوجه می‌شود که راز سرزندگی و دور شدن از روح خاکستری سرزمینش نه تلاش برای زمین و سرزمین که تلاش روی سرزمین و خاک است. به عبارت دیگر پادشاه زمین وجود خود را شخم زده و بذر زیبایی‌شناسی را در درون خود کاشته است و پس از تلاش بسیار برای رویاندنشان، در بهاری که این بذرها به ثمر نشسته است، او تصویری تازه و بدیع از خود و جهان پیرامونش  و نیز از زندگی و زیست به دست آورده است. او متوجه شده است که پیروزی واقعی کار به روی خود و مبدل ساختن خود به موجودی است که بتواند به راز زیبایی و حقیقت زیست در پیرامون خود پی ببرد و از چنین منظری است که او می‌تواند به خوشبختی حقیقی دست پیدا کند.

این کتاب با تصویرگری ویژه‌ای از هنرمندان ژاپنی نیز همراه است که در آن تصاویری از نقاشی‌های سنتی ژاپنی با تکنیک اجرای بومی آن که شباهت زیادی به تکنیک آبرنگ دارد همراه شده است. بخش نخست از این تصاویر به صورت سیاه و سفید و همراستا با متن و در بخش دوم از آنها رنگی و مکمل اندیشه و هدف نهایی است که کتاب بر آن تکیه داشته است.