زیارت جامعه کبیره

برخی از کتاب‌ها برای خوانده شدن نیست، برای گوش دادن است، برای تنفس کردن. برخی از کتاب‌ها را نمی‌نویسند تا گاهی به آن رجوع کنی و تورقی برای یافتن پاسخ سؤالی، می‌نویسندشان تا خط به خطشان را تنفس کنی و ببویی و ساعت‌ها در میان رقص کلماتش تامل کنی.
برخی از کتاب‌ها عزیزند چون فرستاده شده از سوی عزیزی هستند که حضور در کلامش و غرق شدن در دریای مفاهیم مستتر آن را با خود به ارمغان می‌آورند. مانند نقطه‌ای روشنایی در سیاهی دل شب و کتاب منقش به عبارات زیارت شریف جامعه کبیره بدون شک از این دست آثار است، کتابی که انتشارات کتاب نیستان به تازگی آن را با ترجمه سید مهدی شجاعی منتشر کرده است.
زیارت جامعه کبیره که از زبان حضرت امام علی النقی (ع) روایت شده است در پاسخ به خواسته یکی از شیعیان وی بیان شده و با وجود شیوه روایی خطابی و گفتاری بیانگر جایگاه امامت در تشیع است.
در نقل‌های متعدد درباره این زیارت گفته شده است که یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد آن در زیبایی‌های خاص ادبیش نهفته شده که منسوب به امام هادی (ع) است.
این زیارت از سوی دیگر، دستورالعملی برای آشنا کردن شیعیان با آداب سخن گفتن و ارتباط با امام است که نخست با سلام و درود شروع می‌شود و برشمردن مناقب و اوصاف را با خود به همراه می‌آورد. از سوی دیگر تشریح رابطه امامان با خداوند و جایگاه خدا در نظر امامان شیعه، از دیگر نکات کلیدی به بیان شده در متن این زیارت‌نامه است که در آن تصریح شده است حق به معنای واقعی همواره همراه امامان بوده است و هرگز از آنان جداشدنی نیست.
اما این کتاب در کنار متن زیبای خود از ترجمه‌ای در خور اعتنا نیز بهره می‌برد که به قلم سید مهدی شجاعی تألیف شده است.
ترجمه‌ای که پیش از این صاحب قلمش و در نمونه‌های مشابه نشان داده که می‌توان با استفاده از عبارات و کلماتی ساده و در عین حال تأثیرگذار برای بازگردان و ترجمه متونی از این دست مخاطب را به دریافتی تازه از این متون راهنمایی کرد و برای او تعریفی تازه از یک متن نیایش‌گونه ارائه داد.
رمز زیبایی اثر شجاعی در این ترجمه خارج نشدن از گستره کلامی و بلاغی مخاطبان این اثر است. او برای این منظر ساده‌ترین اصطلاحات و عبارات را در کنار جملاتی ساده و کوتاه آورده، تا شرحی دقیق و در عین حال احساسی و در عین حال پر صلابت از آنچه در این زیارت نقل شده را به مخاطبان منتقل کند؛ شرحی که در کنار متن عربی این زیارت به صورت توأمان به مخاطب عرضه شده و او را در استفاده هم‌زمان از این عبارات آزاد می‌گذارد.
از سوی دیگر ترکیب موزونی که شجاعی به پیروی متن این زیارت در ترجمه خود به کار برده و نوع چینش جملات و نیز کتاب‌آرایی به کار رفته برای چاپ این اثر نیز در مجموع به زیبایی و تأثیرگذاری متن آن بیش از پیش افزوده است.
حس شاعرانه شجاعی در ترجمه این متن در کنار بیان شاعرانه او در بازخوانی این زیارت و ترجمه‌اش از این کتاب اثری زیبا و دلچسب فراهم آورده که بدون شک حتی برای آنانی که تا به حال با این متن برخورد نداشته‌اند نیز خواندنی و جذاب خواهد بود.