بازی با نشانه‌های فارسی

آموزش شنیداری و دیداری الفبای فارسی برای پیش دبستانی ها در یک کتاب با تعداد صفحات ۵۱ صفحه منتشر گردیده است. هدف اصلی این کتاب آموش مقدماتی و آشنایی دیداری و شنیداری کودکان با شکل و صدای حروف الفبای فارسی است. شیوۀ کتاب به نحوی است که کودک در قالب بازی می تواند بطور غیر مستقیم آمادگی لازم را برای یادگیری حروف الفبای فارسی در کلاس اول دبسستان کسب نماید .

هدف از تالیف این کتاب آموزش کامل اسم و صدای حروف الفبای فارسی نبوده و این کار را بر عهدۀ معلمان خبره و مجرب کلاس اول گزارده است بلکه کتاب قصد دارد به وسیلۀ بازی های شنیداری و دیداری توجه کودک را به تصاویر آشنایی جلب کند که صدای آن حروف را در آن ها می شنود.

کتاب بر اساس رشد شناختی کودکان و توانایی کودکان در یادگیری کلمات شفاهی تالیف شده است و ۳۲ حرف الفبای فارسی را در بر گرفته است.

در مقدمۀ این کتاب شیوۀ علمی و خصوصیت این کتاب شرح داده شده است که بخشی از آن را در اینجا می خوانید:

کتاب “بازی با نشانه‌های فارسی” برای کودکان پیش از دبستان تهیه شده است. هدف این است که کودکان در قالب بازی‌های شنیداری و دیداری، آمادگی مقدماتی را جهت یادگیری حروف الفبای فارسی در کلاس اول به دست آورند. کودکان حدود پنج تا هفت سال تقریباً بین ۳۰ تا ۵۰٬۰۰۰ کلمه و عبارت را در حافظه­ی واژگان خود بکار می برند. سن دو تا هفت سالگی زمانی است که کودکان با شنیدن کلمه‌هایی از پدر و مادر و اطرافیان، تعداد واژه‌های شنیداری خود را افزایش می‌دهند. کودک در مراحل رشد خود ارتباطی بین آنچه می‌بیند و نام آنچه می‌شنود برقرار می‌سازد. مثلاً با دیدن لیوان و شنیدن اسم لیوان ،اسم را به لیوان اختصاص می‌دهد واین ارتباط معنایی را در ذهن خود نگه می‌دارد. از آن پس بارها و بارها از آن استفاده می‌کند. به همین شیوه کودکان علاوه بر به کارگیری صحیح قواعد دستوری هر زبان، با افزایش دایره­ی لغات و کلماتی که می‌شنوند، به تدریج مهارت صحبت کردن و ارتباط مؤثر با دیگران را فرامی‌گیرند.

ذهن پویا و فعال کودکان تا سن هفت سالگی واژگان بسیاری را در فرهنگ لغات خود ذخیره می‌سازد. این امر به آنان کمک می‌کند تا با ورود به کلاس اول دبستان و یادگیری حروف و ترکیب آن‌ها کلماتی را که از پیش در ذهن دارند به صورت الگوی نوشتاری پیاده‌سازی کنند و به تدریج نوشتن و خواندن را فراگیرند. شیوه‌ای که در این کتاب از آن استفاده شده است بر همین اساس پایه‌ریزی گردیده است. کودکان پیش دبستانی کلمات زیادی را می‌دانند و اغلب چیزهایی را که در اطرافشان می بینند، به‌راحتی نام می‌برند. در اینجا ابتدا توجه آن‌ها را به نشانه‌های فارسی جلب می‌کنیم. سپس در تصاویر مربوط به آن نشانه، از کودک می خواهیم نام چیزهای مختلفی را که می‌بیند بگوید و دقت کند که در نام کدام یک از آن‌ها، صدای همان نشانه یا حرف را می‌شنود.

این فعالیت باعث می‌شود کودک به‌تدریج با شکل نشانه‌های فارسی و صدای آن‌ها آشنا شود. همچنین متوجه می‌شود که از آن نشانه‌ها در اسم تصاویری که می‌بیند استفاده شده است. این تمرین ها، بطور موثری آمادگی برای ورود به کلاس اول محسوب می‌شود.

لزومی ندارد در این مرحله اسامی حروف را به کودکان آموزش دهید مثلاً نباید بگوییم این دال، یا قاف یا واو است بلکه تأکید فقط برصدای حروف است. یعنی کودک باید بین شکل حروف و صدای آن رابطه برقرار کند. در شیوه‌های نوین آموزش زبان به کودکان بیشتر از تلفیق شیوه‌های دیداری و شنیداری به طور هم‌زمان استفاده می‌کنند و این بدان علت است که همان‌طور که کودکان می‌توانند ۳۰ تا ۵۰٬۰۰۰ واژه را تا هفت‌سالگی یاد بگیرند و استفاده کنند به همان صورت می‌توانند بین شکل حروف، کلمات و حتی عبارات و معنای آن‌ها نیز ارتباط برقرار کرده و آنها را یاد بگیرند. البته هدف ما در اینجا صحبت در خصوص این شیوه‌های تلفیقی فراگیری زبان نمی‌باشد، ولی هدف جلب توجه والدین و مربیان گرامی به این نکته است که ظرفیت یادگیری دیداری و شنیداری کودکان نامحدود است واستفاده­ی صحیح از ابزار آموزشی و اجرای شیوه‌های علمی و اصولی توانمندی کودکان را در سطح قابل توجهی افزایش می‌دهد.