کتاب «گزیده و حس و حالی از نهجالبلاغه» تازهترین اثر مکتوب دکتر عماد افروغ اندیشمند معاصر است که طی بازه زمانی دو سال تالیف شده است.
افروغ در این کتاب گزیدههایی منتخب از خطبهها حکمتها و نامههای نهج البلاغه را انتخاب و به فراخور توان و فکر و اندیشه خود متونی در شرح و تفسیر آنها نگاشته است.
این برداشتها در واقع حس و حال و اندیشهای است که افروغ در مواجهه با این فرازهای نهجالبلاغه در خود شکل گرفته دیده و آنها را تالیف کرده است.
افروغ در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب در این زمینه آورده است: سالهاست که میخوانم و مینویسم، به جرات میتوانم از سر صدق فریاد بزنم و مدعی شوم که سخنی حکیمانهتر از سخنان علی نشنیده و نخواندهام. درست پس از مطالعه شهر خدا و اعترافات آگوستین قدیس بود که وارد دریای بیکران و جوشان و ناتمام و زایای نهجالبلاغه شدم. سخت مبهوت درهای گرانبهای این گفتار شدم. این سخنان به منزله شرابهای نابی بودند که مرا مست خود کردند. و هرگاه بر آنها مرور میکنم باز مست و از خود بیخود میشوم و حالم خوش میشود.
افروغ اما هدف از نگارش این کتاب را جدای از علاقهمندی حسی خود، باورمندیاش به کشف و حل مشکلات حکمرانی شیعی در ایران با تمسک به حکمتها و سخنان حضرت علی (ع) دانسته است و به همین دلیل است که در کتاب خود به صراحت عنوان میکند علی بیش از هر جای دیگری چاره دردهای ما در جامعه شیعی ایران، به ویژه پس از انقلاب اسلامی است. علی کجاست که ببیند به نام او و زیر پوشش حکمرانی منتسب به او چه جفاها که در حق او نمیشود.
این کتاب تلاشی است در راستای بیان این باور افروغ که نهج البلاغه نماد و نمایشی است از شخصیتی که نسبت به دردها و مشکلات و بیعدالتیها و بیدینیهای حاکم بسیار ناآرام و از نظر محتوایی همانند اسپند روی آتش است و نمیتواند با خونسردی از کنار مشکلات مردم بگذرد و این در حالی است که اینچنین منشها و سلوکی در کشور ما در حال حاضر زیر سوال میرود و بیتوجهی به دردمندی مخاطبان مورد ستایش قرار میگیرد.
در این اثر فرازهایی از نهجالبلاغه انتخاب و تشریح شده است که توامان با حس حال و نیاز نویسنده و عامه مخاطب ارتباط برقرار کند. افروغ د بر اساس ترجمه مرحوم دشتی از نهجالبلاغه دست به انتخاب زده است و تاکید دارد که همه آنچه از آن سخن گفته متعلق به بک خطبه یا نامه یا حکمت نیست.