مفتــون و فیروزه. ۲ جلدی

انتشارات کتاب نیستان تازه­ ترین کتاب سعید تشکری را با عنوان «مفتون و فیروزه» در حالی روانه بازار کتاب کرده است که می­ توان گفت با انتشار آن، ادبیات داستانی انقلاب اسلامی شاهد انتشار یکی از شاهکارهای خود در سی سال اخیر است، شاهکاری که هم در مضمون و شیوه روایت و قصه پردازی و هم در محتوا به ساختار و شیوه ­ای نوین دست پیدا کرده است و بدون شک مخاطب خود را شگفت زده خواهد کرد.

«مفتون و فیروزه» رمانی است دو جلدی که به تعبیر نویسنده، می­توان آن را تاریخ خصوصی ملت ایران در قالب داستان و رمان پنداشت و جدای از آن می ­شود به سادگی و با اطمینان خاطر عنوان داشت که این رمان و آنچه به عنوان سیر داستانی در آن یاد می ­شود چیزی بیشتر از تاریخ خصوصی و شناسایی پرده­ای مغفول و ناشناخته از تاریخ انقلاب است که برای نخستین بار از زاویه دید فعالان فرهنگی و نه سیاسی روایت می­ شود.

این نکته وجه ممیزه اصلی «مفتون و فیروزه» نسبت به رمان­ های هم­ سلک خودش است؛ قهرمانانش بر خلاف تمامی متون منتشر شده در حوزه تاریخ شفاهی و رمان تاریخی نه تنها از جنس سیاسیون و مبارزان نیستند؛ بلکه آنها هدفمند و هوشمندانه بستر فعالیت­ های جدی فرهنگی و هنرهای دراماتیک را برای مبارزات خود انتخاب کرده ­اند.

«مفتون و فیروزه» از این منظر، تاریخ شکل ­گیری و جهت­ یابی جریان روشنفکر دینی در بستر هنر تئاتر در ایران است؛ که در مقابله آشکار با هنر بی­ مغز و آوانگارد غرب­ زده دورانش، به دنبال چیزی بیشتر از هنر برای هنر است و به همین خاطر مانیفست فعالیت فرهنگی «مفتون و فیروزه» را می­ توان نخستین مانیفست فرهنگی مبارزات منجر به پیروزی انقلاب و نخستین جرقه ­های پیوند میان جریان هنر و اندیشه ناب دینی در تاریخ ایران دانست که امروز تبدیل به جریانی کاملاً مستقل و ریشه ­دار شده است.

«مفتون و فیروزه» از سویی دیگر نیز اثری قابل تأمل است و آن نقش­ آفرینی شخصیت اول سیاسی کشور با نامی حقیقی و بدون لفافه در آن است. مقام معظم رهبری با تمام وجوه شخصیت فرهنگی فرهیخته خود، در این رمان  به نقش ­آفرینی داستانی پرداخته­ اند و شرح فعالیت­های فرهنگی ایشان به ویژه ارتباط معظم له با جریان ­های فکری شهر مشهد و خط­ دهی و تزریق باورهای ناب دینی از سوی ایشان به فعالیت ­های فرهنگی و فکری موجود در شهر مشهد پیش از انقلاب بخش قابل توجهی از این رمان را می­ سازد؛ و به نوعی می­ توان این رمان را تاریخ شفاهی فعالیت­ های فکری فرهنگی ایشان در مشهد و میزان تأثیرگذاری آن به شمار آورد.

«مفتون و فیروزه» رمانی به شدت داستان­گرا و در عین حال به شدت وفادار به واقعیت­ های تاریخی است. تشکری در این رمان با جستجو دقیق و میلیمتری در واقعیت­ های یک جریان ریشه­ دار فرهنگی تاریخی، به روایت آن، جنبه ­ای هنرمندانه و داستانی بخشیده و با زبانی شیوا و بلیغ و در عین حال شیرین و فاخر چنان روایتی از تاریخ ارائه می­ کند که هیچ نوع از سنگینی و خالی بودن از جذابیت طبیعی متون تاریخ شفاهی را در خود ندارد و برعکس، مخاطبش را با زیرکی هنرمندانه ­ای به سوی بازخوانی داستانی از تاریخ هدایت می ­کند.

«مفتون و فیروزه» رمانی برای خوانده شدن نیست. ظرافت­ های بیانی این رمان که ناشی از تخصص دراماتیک نویسنده آن است، از آن داستانی تصویری ساخته که در عین خواندن می ­توان به سادگی آن را دید و شنید. داستانی که روایتش گویی به شکلی متحرک دائماً در حال گذر از مقابل چشمان مخاطبش است و او می­ تواند آن را مانند یک تئاتر زنده در حال اجرا در مقابل دیدگانش ببیند و این بدون شک چیزی نیست جز تبحر نویسنده رمان در پرداخت سینمایی یک سوژه داستانی.