رخ دیوانه

فیلم سینمایی «رخ دیوانه» بدون شک یکی از اتفاقات مهم سینمایی ایران در سال ۱۳۹۴ به شمار می‌رود. فیلمی که از زمان پخش نخست در جشنواره فیلم فجر و پس از آن در اکران مردمی در سینماهای کشور توانست نظرات بسیار قابل توجهی را به خود جلب کند؛ که بخش قابل توجهی از آن و یا شاید بهتر است بگوییم مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلیل این اتفاق را باید در فیلمنامه‌ این اثر به قلم محمدرضا گوهری جستجو کرد.

گوهری که این روزها در آستانه ۴۵ سالگی به سر می‌ّبرد، همزمان با اکران این فیلم و جلب بازخوردهای مردمی آن، نشان داد که در اوج پختگی نگارش سناریوهای داستانی در سینمای ایران قرار گرفته است.

«رخ دیوانه» روایتی است لایه به لایه و تو در تو، از چند اتفاق پیرامون چند جوان که آنها را از سر اتفاق و از قضا لایه لایه به هم پیوند می‌دهد و در نهایت چنان سرنوشتی برای آنها رقم می‌زند که چیزی جز حیرت را برای مخاطب خلق نمی‌کند.

گوهری داستان خود را در این فیلمنامه با روایت یک جوان از حضورش در فضای نت شروع می‌کند، فضایی که بودنش و رشدش را باید نشانه‌ای از انزوایی دانست که نسل جوان امروز ایران به آن دچار شده و یا به سوی آن هل داده شده‌اند. در همان ابتدای کار نویسنده با نشان دادن صفحات مورد علاقه راوی در فضای نت و محتوای آنها به شکلی ظریف بهانه‌هایی از این انزوا را که ریشه در زندگی جهش خورده در مدرنیسم خودساخته و غیرایرانی جامعه امروز ایرانی دارد، به نمایش می‌کشد و در ادامه هوس را به عنوان دستمایه‌ای از شور جوانی به خدمت خود در می‌آورد تا با چاشنی غرور، داستانی را شروع کند که ابتدای پازل هراس‌ناک این قصه است.

همان شور و غرور در ادامه چنان چهره‌ای از شخصیت‌های داستان این فیلمنامه ساخته که مخاطب در رویارویی هول‌انگیز خود با داستان به این اندیشه وادار می‌شود که نسبت زندگی او با این افراد چیست و چه اندازه باید آنها را در ساختار فکری و زیستی خود بجوید.

فیلمنامه گوهری در «رخ دیوانه» مبتنی بر شخصیت‌سازی و پردازش مناسب شخصیتی متعدد و البته درست است. فیلمنامه‌ای با تعدد کارکترهایی که هر کدام نقشی محوری در اثر دارند و به خوبی نیز مورد پردازش قرار گرفته‌اند و در جای خود، درست نشسته‌اند. از سوی دیگر داستان تا آخرین دقیقه فیلم برای مخاطب خود مشتش را باز نکرده و گره‌های باز نشده دارد. نویسنده تا واپسین دقایق فیلم، در چندین نوبت مخاطب را به جایی رسانده که او حس می‌کند قصه به پایانی تراژیک رسیده است؛ اما ماجرا این نبوده و باز هم قصه ادامه دارد؛ تا اینکه در نهایت و حتی با نمایش صحنه مرگ واقعی یکی از کاراکترهای داستان، مخاطب با این مسئله مواجه می‌شود که شاید و البته شاید، تمامی این ماجرا از ابتدا چیزی جز یک وهم و یا داستان مجازی نبوده است.