دوازده سال پس از آغاز جنگ عراق و نبرد نیروهای ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا در عراق، برخی از روزنامهنگاران آمریکایی این جسارت و قدرت را به دست آوردهاند تا بر مبنای دیدهها و تجربیات خبری و تحلیلهای خود برداشتی آزاد و بسیار متفاوت از نقش کشورشان در بزرگترین بحران نظامی قرن معاصر را ارائه دهند؛ برداشتی که کتاب «حمله به عراق؛ آنچه رسانهها به شما نگفتند» شرح آن است……
در این کتاب نورمن سولومون و ریس ارلیک به عنوان دو خبرنگار و تحلیلگر رسانه، در پی سفری که پیش از آغاز حمله آمریکا به عراق داشتهاند و در ادامه آنچه که رسانههای کشورشان درباره این نبرد به خورد مردم خود و دنیا دادهاند، در اقدامی تحسینبرانگیز به تشریح سازمان رسانهای آمریکا در مواجه با جنگ عراق پرداختهاند.
ادبیات خبری این کتاب در فصول مختلف آن بسیار یادآور مقالات و گزارشهای خبری تحلیلی تکاندهنده نشریات معتبر بینالمللی است؛ با این تفاوت که این مقالات بدون خواست و ضرورت رویکردی یک رسانه و تنها برای درج در این کتاب به منظور یادآوری بخشی از سیاستهای سیاه رسانهای آمریکا در مواجه با عراق نوشته شده است.
سولومون و ارلیک در این اثر هیچ ابایی ندارند تا سازمان رسانهای که خود جزئی از آن به شمار میروند را با افشاگریهایی به سبک گزارشهایی که در مورد سوژههای دیگر داشتهاند، به زیر تیغ برده و دست آنها را رو کنند. این رویکرد متحورانه است که متن این کتاب را بسیار خواندنی میکند.
سولومون و ارلیک کتاب را با ماجرای نخستین سفرشان به عراق و نخستین تصویری که از این کشور در آستانه جنگ میبینند شروع میکنند، تصویری از عکس رئیس جمهور آمریکا بر سر در ورودی هتلی در عراق و در ادامه گزارشی از دیدار با طارق عزیز، وزیر امور خارجه صدام حسین که سعی در اقناع تیم آمریکایی دارد. اما نکته قابل توجه در همین ابتدای کتاب گزارشی است که نویسنده از تمایل و نگاه رسانههای کشورش به گزارش در مورد عراق نشان میدهند، گزارشی که حاکی از نوع چتر ملی سیاسی بر سر آنها درباره نوشتن از عراق به عنوان مقصد بعدی حمله نظامی است.
بخش عمده و متمایز این کتاب را اما نه روزنامهنگاران و سیاستمدارن که مردمی تشکیل میدهند که سولومون و ارلیک با آنها به گفتگو نشستهاند و آنها بر خلاف سیاست رسمی کشورشان اذعان میکنند که آماده هر نوع رویارویی با دشمن متجاوز به کشورشان هستند؛ هرچند که از جنگ و نزاع خستهاند و همین اظهارنظرهای صادقانه در مقابل آنچه رسانهها به عنوان نظرسنجی به خورد مخاطبانشان میدهند، نخ تسبیح فضاسازیهای رسانهای مسمومی است که دو نویسنده کتاب سعی در افشای ابعادش دارند.
سولومون و ارلیک در بخشی از این کتاب به صورتی کاملا شفاف به تشریح چیستی یکی از سلاحهای نوین آمریکا در نبرد با عراق پرداختهاند و در آن از تأثیرگذاری گلولههای حاوی اورانیوم ضعیف شده بر مردم عراق و اثرات بلند مدت آن با نیم نگاهی بر تأثیر استفاده قبلی از این سلاحها در یوگوسلاوی سخن به میان آوردهاند؛ تصویری که یکی از هولناکترین بخشهای این کتاب و البته یکی از استراتژیکترینهای آن را میسازد.
هشتمین فصل از این کتاب اما با روایت دو خبرنگار آمریکایی از تحریم شروع میشود؛ تحریمهایی که به اذعان آنها هیچ کارکردی جز ریختن خون بیگناهان غیرنظامی عراقی نداشته است. یکی از دردناکترین بخشهای این قسمت از کتاب روایت سولومون و ارلیک از فروش بیسکوئیتهای نامرغوب و فاسد به عراق در لوای برنامه سازمان ملل برای کمک به رفع مشکل سوء تغذیه در عراق است.
انتشارات کتاب نیستان، «حمله به عراق؛ آنچه رسانهها به شما نگفتند» را با ترجمه محمدرضا نوروزپور منتشر کرده است…