ابزار کنکاش درون

زیر نگاه ماه، داستان ازدواج مولا علی (ع) با حضرت فاطمه زهرا (س) تا شهادت جانگداز  ایشان است. دربندی روایتی داستانی برگرفته از حالات، احساسات فردی و کنکاش های درونی حضرت (ع) را در این دوران نقل کرده است.

استفاده از درون مایه‌ها و حکایات مذهبی برای خلق آثار داستانی، از جمله مقولاتی در این حوزه است که متأسفانه طی سال‌های اخیر چندان به آن پرداخته نشده است. از این رو، اثر داستانی دربندی، قابل ستایش و تقدیر می باشد. پویایی رویدادهای داستانی، موازی با اصل روایت و نقل رویدادهایی است که نویسنده تلاش کرده به هر دوی آن ها بپردازد. از این حیث باید گفت که زیر نگاه ماه به داستانی کوتاه، توأم با پیامی بزرگ، قابل دسترس و باور برای طیف گسترده ای از مخاطبان عام و خاص، تبدیل شده است.

تابو شکنی درخصوص داستان های منسوب به ائمه اطهار (ع) و خاندان پاک ایشان، پیش از این و در داستان هایی چون داستان راستان استاد شهید مرتضی مطهری و برخی دیگر از آثار، به زیور طبع آراسته شده است. علاوه بر آن، به نظر می رسد که جامعه کتاب خوان کشور به شدت نیازمند مطالعه داستان هایی با این رویکردها می باشد، چرا که میزان فرهنگ سازی و آشنا کردن نسل کنونی با آموزه های بزرگان دین، بسیار مؤثرتر و کارآمدتر از سایر روش های موجود است.

بهره گیری از روش نامه نگاری در رویداد های زیر نگاه ماه که با لحنی عاشقانه و نجواگونه بیان شده، یکی از نقاط عطف اثر است. این امر باعث شده است که چالش و کشمکشی زیبا و توأم با ابراز احساسات درونی برای شخصیت های داستان به وجود آید.

نکته دیگر، تلاش نویسنده داستان به منظور ایجاد ظرفیت ها و رویدادهای داستانی است؛ در این خصوص باید گفت که معمولاً در روایات مذهبی و باتوجه به رعایت تابوها و ملاحظاتی در این خصوص، نویسندگان کمتر موفق به این امر می شوند. بهره گیری از تکنیک های نگارگری که با استفاده از نگاره های نجمه فامیل دشتی – تصویرگر داستان صورت پذیرفته، کمک شایانی به ایجاد ارتباط بین داستان و مخاطبان آن کرده است. به نحوی که در فواصلی از رویدادهای روایت شده، نویسنده با بهره گیری از تکنیک فاصله گذاری، مخاطب داستان را با نگاره ها تنها گذاشته تا او را به چالش و کشمکشی با خویشتن خویش وادارد و زوایایی ژرف و پنهان را از داستان  برایش آشکار می سازد.

این تکنیک باعث می شود که ضمن دریافت ژرف تر و مؤثرتر پیام داستان، نوعی کنکاش توأم با رسیدن به تزکیه «کاتارسیس» برای خوانندگان داستان به وجود آید. در واقع باید گفت، جایی که داستان از بیان روایت بازمی ماند، تصویرسازی به کمک آن شتافته و ایماژهایی فراواقع گرایانه را برای مخاطبان اثر رقم زده است. « … بانو (س)! ماه، هم چنان غمگنانه بر من و بچه ها و جسم بی جان تو می تابد که برای همیشه تاریخ زنده ای  و هم چنان قامت گسترده و ایستاده در برابر ستمکاران.»

زیر نگاه ماه از جمله داستان هایی است که می تواند طیف گسترده ای از مخاطبان را با خود همراه سازد و البته عمده این مخاطبان، نسل نوجوان و جوان هستند. نکته دیگری که در اینجا قابل بحث است، اینکه آموزه های دینی و مذهبی که در قالب متون و کتب درسی برای دانش آموزان و دانشجویان در نظر گرفته می شوند، شاید به واسطه ارائه مطالب آکادمیک و علمی محض، چندان نتوانند در ارائه محتوای داستانی و اخلاقی رویدادها و حکایات ائمه اطهار (ع) و بزرگان دین، موفق عمل نمایند. لذا تلاش دربندی در مقام نویسنده اثر که سعی    می کند این مطالب را در قالب داستان بگنجاند، قابل ستایش و تقدیر می باشد.

همچنین، وی با بهره گیری از یک سری روایدادهای داستانی و تکنیک های نگارگری، رابطه خانوادگی و فراعاشقانه حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) را برای خوانندگان داستان نقل می کند. از این حیث، زیر نگاه ماه تبدیل به اثر داستانی می شود که به عنوان نمونه ای موفق از این گونه داستانی، توانسته تا حد زیادی حق مطلب را ادا نماید.

در واقع، این الگوی داستانی، می تواند در ادامه و استمرار خود، جریان نویی را در رویکرد به این گونه از داستان نویسی به وجود آورد؛ جریانی که با بهره گیری از زندگی بی مانند و یکتای ائمه اطهار (ع)، در عرصه بی کران داستان معاصر ایرانی، آثار موفق دیگری را هم مطرح سازد.

منبع: الف