ماجرای جدیدترین اثر مرحوم زرویی نصرآباد چیست؟/ بررسی نقش «خر» در ادبیات فارسی

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، انتشارات کتاب نیستان کتاب «خرپژوهی» نوشته مرحوم ابوالفضل زرویی نصرآباد را منتشر کرد. این کتاب بخشی از پژوهشی است که زرویی نصرآباد درباره حیوان «خر» در ادبیات منظوم و منثور فارسی انجام داده است. «خرپژوهی» در نسخه فعلی خود با کوشش نسیم عرب ‌امیری و با مقدمه‌ای از سید‌مهدی شجاعی منتشر شده است. زرویی در این کتاب تمامی اشعار و متن‌هایی را  که به کلمه «خر» در آن اشاره شده، گردآوری کرده است. 

سید مهدی شجاعی؛ مدیر انتشارات نیستان در مقدمه این کتاب آورده است که مرحوم زرویی در ادبیات جهان نیز این پژوهش را انجام داده است که به دلایلی امروز اثری از آن در دست نیست. بر اساس آنچه در این مقدمه درج شده است این پژوهش طی چند سال و در چند هزار صفحه به موضوع حضور «خر» در ادبیات، باورها، افسانه‌ها، قصه‌ها و مثل‌ها در تمامی مناطق جهان پرداخته است و مرحوم زرویی این کتاب را در چند مجلد در دست تألیف داشته که «خرپژوهی» تنها بخش کوچکی از آن اثر بزرگ است. «خرپژوهی» در نسخه فعلی خود در دو بخش شامل «حکایات و لطایف نظم» و «حکایات و لطایف نثر» تدوین شده است.

مرحوم زرویی در دوره حیات خود درباره این کتاب گفته است:‌ «سال‌ها پیش بنده به پیشنهاد سید فرید قاسمی که از پژوهشگران حوزه مطبوعات است نگارش «خرپژوهی» را آغاز کردم.  در این اثر به بررسی نقش «خر» در ادبیات فارسی، امثال الحکم، خر در کتاب‌های دینی، حکایت‌های منظوم و حکایت‌های نثر  پرداخته‌ام به گونه‌ای که حتی در این کتاب ضرب‌المثال‌های مرتبط با خر و خرهای معروف تاریخ را نیز بیان کرده‌ام».

نسیم عرب‌امیری؛ نویسنده طنزپرداز که کار تصحیح و تدوین آخرین اثر مرحوم زرویی نصرآباد را به عهده داشت، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا بیان کرد: این کتاب حاصل سال‌ها پژوهش مرحوم زرویی نصرآباد است اما تمام پژوهش ایشان در همین رابطه نیست. تصحیح و تدوین کتاب را بنده انجام دادم. بعضی از اشعار و لطایف نیاز به بازبینی داشت؛ چون جناب زرویی در قید حیات نبودند انتشارات نیستان از من خواستند این کار را انجام دهم.

وی بیان کرد: این کتاب به نقش خر در ادبیات منظوم و منثور می‌پردازد. استاد زرویی با دقت و نگاه تیزبینانه‌ای که داشتند سال‌ها در آثار منظوم و منثور فارسی تعمق کردند و با فیش‌برداری و یادداشت‌نویسی به نقش این حیوان در ادبیات فارسی پرداختند؛ نقشی که گاهی رنگ فلسفی، گاهی سیاسی و گاهی اجتماعی به خود می‌گرفت.

این نویسنده طنزپرداز با اشاره به اینکه خرپژوهی چیزی فراتر از این کتاب است و انجام این کار برای استاد زرویی حدود ۶ سال زمان برد، عنوان کرد: پیش از این کار با جناب زرویی مجموعه‌ای پژوهشی و طویل به نام «هزار سال طنز فارسی» را کار کرده بودم؛ که بررسی طنز در آثار قدما و معاصرین در مجلدهای جداگانه بود. در حین این کار نیز افتخار این رو داشتم که از محضر استاد زرویی بیاموزم.

عرب‌امیری اظهار کرد: استاد زرویی سرمایه بزرگی بودند که متأسفانه زود از دست‌شان دادیم و قدرشان هم به مقدار کافی ندانستیم اگر ایشان بیشتر مجال زندگی پیدا می‌کردند مطمئناً نه تنها نسخه جامع‌تری از این کتاب بلکه کتاب‌های ارزشمند دیگری از ایشان به دستمان می‌رسید. تأثیر مرحوم زرویی نه فقط آثار ارزشمندشان بود بلکه مکتبی از طنزپردازان بود که به همت او تربیت شدند و اگر این روزها طنز اعتباری دارد بخش زیادی مدیون این مرد بزرگ و بی‌تکرار است.

وی افزود: من بعد از آقای زرویی بیشتر دغدغه‌ام جوان‌هایی هستند که وارد عرصه طنز می‌شوند چون ایشان یک مرجع ارزشمند برای همه بودند ولی بعد از ایشان طنز امروز فارسی یتیم شد.

به گزارش خبرگزاری آنا، کتاب «خرپژوهی» در قطع رقعی و ۲۷۶ صفحه به قیمت ۵۵ هزار تومان از سوی انتشارات کتاب نیستان روانه بازار کتاب شده است.

منبع: آنا